Tërmeti i Raguzës

Ilustrim: Pamje e Raguzës para tërmetit të vitit 1667, vepër e një autori anonim!

Nga Jahja Drançolli

Si sot, më 6 prill 1667, të mërkurën e madhe para Pashkëve, rreth orës 08:45, Raguza dhe rrethinat e saj u goditën nga një nga tërmetet më të tmerrshëm në historinë europiane. Tërmeti është ndjerë nga Gjiri i Gjenovës, Venedikut, Arbërisë, deri në Kostandinopojë dhe Smirnë!

Tërmeti dëmtoi një pjesë të mirë të qytetit dhe rrethinat e avancuara të tij. Muret mbrojtëse dhe fortifikimet e qytetit u kursyen nga dëmtimet e mëdha. Përveç 2200 viktimave, në Pallatin e Dukës vdiq edhe Princi S. Getaldi me familjen e tij. Menjëherë pas tërmetit, ra një cunami, i cili u raportua nga konsulli holandez Jakob van Damm, i cili i kishte mbijetuar tërmetit. Erërat e forta shkaktuan zjarre në shtëpitë e shkatërruara. Pas tërmetit dhe zjarrit (që ndalon më 8 prill), Raguza shoqërohet me një grabitje të paparë nga vendet fqinje. Fatkeqësisht, nuk dihet saktësisht se sa banorë kishte Raguza para tërmetit. Vlerësohet se ishin rreth 6000. Gjithashtu nuk dihet saktësisht për pamjen vizuale të qytetit para tërmetit.

Për gjithë ngjarjen e tmerrshme janë ruajtur dokumente të shumta dhe të gjitha tregojnë për përmasat e katastrofës që goditi Raguzën. Shumica e letrave dhe dorëshkrimeve përshkruanin skena nga qyteti dhe rrethinat e tij të lidhura me skenat e mjerimit që ndodhën pas tërmetit dhe dëmtimeve të ndërtesave të caktuara. Tërmeti e ktheu qytetin në një grumbull rrënojash me burime dhe keoje të thata.

Fatmirësisht disa fisnikë që i mbijetuan tërmetit, arritën të ruajnë qetësinë e qytetarëve. Ata formuan një Këshill prej 12 anëtarësh për të marrë vendime në ditët pas tërmetit. Një nga vendimet ishte që kushdo që largohej nga Raguza do të dënohej sepse duhej të rindërtonin qytetin. Ndërsa, për të mbrojtur qytetin nga grabitësit, por edhe nga sulmet e Republikës së Venedikut dhe Perandorisë Osmane, paguajnë 800 mbrojtës. Republikën e Raguzës e ndihmoi edhe këtë herë diplomacia e famshme raguzeane!