FLY, biblioteka dhe një përvojë gjysheje: Kur leximi bëhet urë mes brezave

Një përvojë ndërkulturore që forcon lidhjet familjare dhe dashurinë për librin në sistemin shkollor, në veçanti në Hamburg

Nga Sadbere Emshiu

Të jesh gjyshe në një qytet si Hamburgu, ndërsa ruan me krenari rrënjët kulturore të Brodecit të Malësisë së Tetovës, është një bekim, por edhe një sfidë. Ky realitet merr një kuptim edhe më të thellë kur jeton në një familje me trashëgimi të ndërthurur – shqiptare, turke dhe gjermane – ku gjuha, identiteti dhe përkatësia ndërthuren çdo ditë në mënyra të reja dhe dinamike. Në këtë kontekst, roli i një gjysheje nuk kufizohet vetëm te kujdesi tradicional familjar, por shndërrohet në një urë kulturore dhe emocionale ndërmjet brezave.

Në përvojën time si mësuese dhe profesioniste e arsimit ndërkulturor në Hamburg, e certifikuar për programin FLY (Family Literacy) nga Lehrerinstitut für Fortbildung, kam pasur mundësinë të shoh nga afër ndikimin pozitiv që sjell bashkëpunimi mes familjes dhe shkollës përmes leximit të përbashkët. Megjithatë, pjesëmarrja ime në klasën e parë të mbesës sime, Tahira, në rolin e një gjysheje, ishte një përjetim krejtësisht i veçantë dhe emocional.

Programi FLY, i zbatuar në shumë shkolla fillore në Gjermani, përfaqëson një model bashkëpunimi mes fëmijëve, prindërve – dhe kur është e mundur – edhe gjyshërve. Gjatë një aktiviteti të strukturuar 90-minutësh, familjarët bashkëlexojnë me fëmijët në grupe të vogla, ndërsa shkolla shndërrohet në një hapësirë të ngrohtë mirëseardhjeje. Ky format ndihmon në zhvillimin e aftësive gjuhësore dhe letrare të fëmijëve, por po aq i rëndësishëm është edhe ndërtimi i besimit mes shkollës dhe familjes, si dhe afirmimi i rolit edukativ të të gjithë anëtarëve të saj.

Kur mora pjesë në klasën e mbesës, nuk isha aty si mësuese apo ndërmjetësuese mes shkollës dhe familjes – rolet e mia profesionale mbetën jashtë derës së klasës. Aty isha thjesht “nana” e saj – një figurë e dashur që ndaj librin, fjalën dhe kohën me të. Mësuesja kujdestare, zonja Ebelin – një figurë frymëzuese për mbesën time – së bashku me koleget dhe disa nëna të përkushtuara, kishin krijuar një ambient të ngrohtë dhe mikpritës, ku çdo fëmijë ndihej i vlerësuar dhe i përfshirë.

Momenti më mbresëlënës ishte vizita në bibliotekën e lagjes. Fëmijët, përfshirë edhe Tahirën, lundronin me entuziazëm mes raftesh të mbushura me libra. Ata ishin ata që na ftonin ne të rriturve të bëheshim pjesë e botës së tyre. Na tregonin, përmes syve të ndritur dhe zërit plot kureshtje, se leximi nuk është vetëm një detyrë shkollore, por një udhëtim i përbashkët mes brezash – një akt dashurie, përkatësie dhe trashëgimie.

Kur, në fund të aktivitetit, Tahira vrapoi në oborr për të luajtur me shokët dhe shoqet, unë mbeta me një ndjenjë të thellë mirënjohjeje. Kuptova se nuk isha thjesht një vizitore e rastësishme në një orë leximi. Kisha hyrë në kujtimet e saj të fëmijërisë – ato kujtime që do ta formësojnë si lexuese, si qytetare e një bote shumëgjuhëshe dhe si bartëse e një trashëgimie kulturore të pasur.

Programi FLY nuk është thjesht një metodologji mësimore. Është një filozofi që njeh familjen si hapësira e parë dhe më e rëndësishme e të nxënit. Në një qytet si Hamburgu, ku ndërthuren dhjetëra kultura dhe gjuhë, ky program kontribuon në ndërtimin e një identiteti të përbashkët mbi bazën e respektit, dialogut dhe leximit. Për ne gjyshërit, është një mundësi për të ruajtur lidhjen me nipërit e mbesat tona, për të lënë gjurmë në jetën e tyre përmes fjalës së shkruar dhe të lexuar.

Përmes një ore të kaluar në bibliotekë dhe një libri të lexuar së bashku, ndërtuam një urë që lidh të kaluarën time me të ardhmen e saj. Dhe kjo urë quhet dashuri për librin.

____________

Biografia e autores: Sadbere Emshiu është mësuese dhe vepruese ndërkulturore në sistemin arsimor të Hamburgut. E certifikuar për programin FLY nga Lehrerinstitut für Fortbildung, ajo vepron si përkthyese, ndërmjetësuese shkollë-familje dhe kontribuuese aktive në jetën kulturore dhe arsimore të komunitetit shqiptar dhe më gjerë. Përkushtimi i saj ndaj ruajtjes së gjuhës shqipe dhe ndërlidhjes ndërbreznore përmes leximit është pjesë thelbësore e misionit të saj profesional dhe personal.