Familja shqiptare një burim thelbësor në ruajtjen dhe e gjuhës shqipe në mërgim

Nexhmije Mehmetaj, në mësimin shqip në Delemont

Nga Nexhmije Mehmetaj

Familja shqiptare në mërgim është një nga burimet thelbësore ku mund të kultivohet me përkushtim gjuha shqipe, ndaj rëndësia e saj është e pa zëvendësueshme. Por familja nuk mund të bëjë atë qe bënë mësimi i organizuar në shkollë.

Gjatë gjithë këtyre viteve në mërgatën shqiptare në Zvicër, familja ka luajtur rol në mësimin apo mos mësimin e gjuhës shqipe tek fëmijët e tyre.

Për kundër faktit se në shumë kantone të Zvicrës janë hapur Shkolla shqipe me mësim plotësues të gjuhës shqipe, vihet re se pjesëmarrja e fëmijëve shqiptarë është e ulët.

Mungesa e fëmijëve shqiptarë nga shkollat shqipe është një shqetësim, sepse në pak vite vihet re humbje e pjesshme e shqipes së folur. Pjesa dërrmuese e fëmijëve tanë nuk flasin shqip. Pa asnjë arsye shumë prindër flasin frëngjisht apo gjermanisht me fëmijët e tyre.

Roli i familjes emigrante në ruajtjen e gjuhës amtare është thelbësor dhe shpesh vendimtar. Familja është njësia e parë dhe më e rëndësishme sociale ku fëmijët mësojnë dhe zhvillojnë aftësitë e tyre të para të komunikimit. Si të tillë, familjet emigrante kanë disa përgjegjësi dhe mundësi të veçanta për të mbajtur gjallë gjuhën amtare:

-Komunikimi në shtëpi: Prindërit dhe anëtarët e tjerë të familjes duhet të inkurajojnë dhe praktikojnë përdorimin e gjuhës amtare në shtëpi. Kjo përfshin bisedat e përditshme, leximin e përrallave, tregimin e historive të familjes dhe bashkëbisedimi për ngjarjet e ditës.

-Shkolla e mësimit plotësues të gjuhës shqipe: Prindërit duhet të i dërgojnë fëmijët në shkollë ku mësimi zhvillohet në gjuhën shqipe, ku përvetësohen të katër shprehitë komunikuese gjuhësore: të dëgjuarit, të folurit, të lexuarit, të shkruarit. Padyshim suksesi është më i dukshëm kur fëmijët fillojnë të përdorin elemente të gjuhës së shkruar dhe të lexojnë e zgjerojnë thesarin e tyre leksikor, zhvillojnë aftësitë e të shprehurit dhe nxënë gradualisht gjuhën shqipe e cila bëhet gjithnjë e më e rëndësishme, si në shkollë, ashtu edhe jashtë saj. Në mënyrë të theksuar forcohet edhe kompetenca e orientimit mes gjuhës standarde dhe dialektit. Gjithashtu mësimi shqip, frenon ndikimin e tepruar të huazimeve nga gjuhët e vendit pritës.

-Traditat dhe festat kulturore: Festat dhe traditat janë një mënyrë e shkëlqyer për të lidhur gjuhën me aspekte të tjera të kulturës. Përgatitja e ushqimeve tradicionale, kremtimet e festave dhe ritualet e veçanta janë momente kur gjuha dhe kultura ndërthuren, duke i dhënë fëmijëve kujtime dhe përvoja të pasura.

-Librat dhe multimedia: Prindërit duhet të sigurojnë libra, revista, filma dhe muzikë në gjuhën shqipe. Kjo i ekspozon fëmijët ndaj gjuhës në kontekste të ndryshme dhe i ndihmon ata të zhvillojnë aftësi të leximit dhe të dëgjimit.

-Teknologjia dhe mediat sociale: Përdorimi i teknologjisë dhe mediave sociale mund të jetë një mjet i fuqishëm për të ruajtur gjuhën. Komunikimi me familjen dhe miqtë përmes telefonatave, aplikacioneve të mesazheve dhe platformave sociale ndihmon në praktikën e gjuhës në një mënyrë të natyrshme dhe të përditshme.

-Vlerësimi dhe përkrahja: Është e rëndësishme që prindërit të vlerësojnë dhe të përkrahin përpjekjet e fëmijëve të tyre në mësimin dhe përdorimin e gjuhës. Përkrahja emocionale dhe motivimi mund të bëjnë një ndryshim të madh në suksesin e fëmijës.

Përfundimisht, familjet shqiptare janë burimi kryesor dhe mbështetësit më të mëdhenj në ruajtjen e gjuhës amtare. Ato krijojnë një bazë të fortë për trashëgiminë kulturore dhe gjuhësore që do të kultivojnë tek brezi i ri.

Nexhmije Mehmetaj

Zvicër, 08.11. 2023