Gjykata Speciale: Barazimi i Viktimës dhe Kriminelit – Shkatërrimi i Narrativës së Luftës së Drejtë të Kosovës

Shkruan Luan-Asllan Dibrani

Presionet ndërkombëtare dhe ndikimi në vendimet e Qeverisë së Kosovës

Në anën tjetër, shumë shtete perëndimore dhe bashkësia ndërkombëtare insistuan që krijimi i Gjykatës Speciale ishte i nevojshëm për të siguruar drejtësi për viktimat e të gjitha grupeve etnike që ishin prekur gjatë Luftës së Kosovës, përfshirë serbët dhe minoritetet. Ky presion ndërkombëtar ishte i lidhur ngushtë me raportin e Këshillit të Evropës të vitit 2011, i cili ngriti akuza për krime të mundshme të kryera nga disa anëtarë të UÇK-së. Për këta aktorë, krijimi i Gjykatës Speciale ishte një hap i nevojshëm për të siguruar që krimet e luftës të mos kalonin pa u ndëshkuar dhe që drejtësia të vihej në vend, pavarësisht prejardhjes së autorëve të mundshëm të këtyre krimeve.

Qeveria e asaj kohe, e udhëhequr nga Hashim Thaçi, u detyrua të pranojë kërkesat ndërkombëtare dhe të miratojë krijimin e Gjykatës Speciale. Ky vendim ka pasur pasoja të mëdha për imazhin e Kosovës si një shtet i ri që kërkon të integrohet në Bashkimin Evropian dhe të sigurojë marrëdhënie të shëndosha me shtetet e tjera.

Gjykata Speciale e Kosovës ka qenë një nga temat më të nxehta dhe të ndara në politikën dhe shoqërinë kosovare. Ky institucion, i krijuar për të hetuar dhe gjykuar krimet e mundshme të luftës të kryera gjatë dhe pas Luftës së Kosovës (1998-1999), është parë nga shumë qytetarë të Kosovës si një tentativë për të barazuar viktimën dhe kriminelin. Për shqiptarët e Kosovës, kjo gjykatë i ka dhënë një legjitimitet të padrejtë një narrativi që kërkon të ngatërrojë veprimet heroike të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) me krimet serbe të gjenocidit.

Pasojat e vendimeve të vitit 2015: Rishikimi i qëndrimeve të opozitës dhe të Qeverisë aktuale

Sot, pas 9 vjetësh, opozita që ishte pjesë e pushtetit dhe që e miratoi themelimin e Gjykatës Speciale, ka filluar të ngrisë zërin kundër kësaj gjykate. Duket se ky pozicion i opozitës është i motivuar nga pasojat e këtyre zhvillimeve, siç janë arrestimet e disa ish-liderëve të UÇK-së, që ende shihen si heronj për shumë qytetarë të Kosovës. Ky ndryshim i qëndrimeve mund të interpretohet si një përpjekje për të rifituar besimin e popullit, pas dështimit të krijimit të një procesi të drejtë që do të mbështeste narrativën e luftës për lirinë e Kosovës.

Një vendim i kontestuar: Pse Vetëvendosja kundërshtoi Gjykatën Speciale?

Lëvizja Vetëvendosje dhe lideri i saj, Albin Kurti, e konsideronin themelimin e Gjykatës Speciale si një akt të padrejtë dhe të dëmshëm për imazhin e Kosovës. Ata argumentonin se ky mekanizëm juridik do të përdorej për të dënuar liderët dhe ushtarët e UÇK-së, që për shumë kosovarë janë heronj të luftës dhe simbol i lirisë. Vetëvendosja besonte se një gjykatë ndërkombëtare, e vendosur në Hagë, do të kishte për qëllim të shpërfaqte një narrativë të pafavorshme për Kosovën dhe luftën e saj të drejtë kundër forcave serbe që kryen krime dhe gjenocid ndaj popullit të Kosovës.

Vetëvendosja mbajti qëndrimin se kjo gjykatë do të minonte besimin e qytetarëve të Kosovës në drejtësinë vendore dhe do të shkaktonte një ndarje të brendshme të shoqërisë. Ata e shihnin këtë si një tentativë për të keqkuptuar Luftën e Kosovës dhe për të cënuar imazhin e një kombi që kishte luftuar për të mbrojtur lirinë dhe dinjitetin e tij.

Gjykata Speciale si Taktikë për të Dëmtuar Lirinë dhe Ndërgjegjen Kombëtare të Kosovës

Në përfundim, Gjykata Speciale e Kosovës, duke u fokusuar ekskluzivisht në krimet e mundshme të UÇK-së, përpiqet të krijojë një pasqyrë të padrejtë dhe të dhimbshme të historisë së Kosovës. Ajo po barazon viktimën me kriminelin dhe po shkatërron narrativën e luftës për pavarësi dhe liri. Kos Në vitin 2015, Kuvendi i Kosovës miratoi ligjin për krijimin e Gjykatës Speciale të Kosovës, një institucion që do të hetonte dhe gjykonte krimet e mundshme të luftës gjatë dhe pas Luftës së Kosovës (1998–1999). Ky veprim ka shkaktuar një debat të gjerë dhe të ndarë në shoqërinë kosovare, dhe ka lënë pasojat e veta për politikën dhe historinë e Kosovës. Lëvizja Vetëvendosje (LVV), me liderin e saj Albin Kurti, ka kundërshtuar fuqishëm krijimin e kësaj gjykate, duke e konsideruar atë si një tentativë për të dëmtuar imazhin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) dhe të luftës për lirinë e Kosovës. Kjo kundërshtim ka qenë i lidhur ngushtë me disa arsye politike, morale dhe historike që mbajnë peshë edhe sot e kësaj dite.

Shkatërrimi i Imazhit të UÇK-së: Nga Heroi i Luftës në Kriminel i Mundshëm

Një pasojë e drejtpërdrejtë e Gjykatës Speciale është shkatërrimi i imazhit të UÇK-së. Heronjtë që luftuan për lirinë e Kosovës, tani po paraqiten si të dyshuar për krime lufte. Ky transformim është i dhimbshëm për shumë kosovarë, të cilët e shohin luftën e UÇK-së si një akt të drejtë të mbrojtjes kombëtare. Çdo akuzë ndaj UÇK-së si një organizatë që ka kryer krime të luftës shkatërron jo vetëm reputacionin e saj, por edhe shpresën për drejtësi dhe paqe në rajon.

Kosova po përballet me një sfidë të madhe për të ruajtur drejtësinë dhe të vërtetën historike. Krijimi i Gjykatës Speciale është një hap që mund të sjellë pasoja afatgjata për besimin e qytetarëve në sistemin e drejtësisë dhe integritetin e Kosovës si shtet. Pasiguria për drejtësinë dhe përpjekja për të barazuar një luftë të drejtë me një krim të papërballueshëm është një kërcënim i madh për të ardhmen e Kosovës.

Gjykimi i UÇK-së: Si u keqkuptua Lufta e Kosovës?

Një nga pasojat kryesore të formimit të Gjykatës Speciale ka qenë mënyra se si është trajtuar lufta e Kosovës në nivel ndërkombëtar. UÇK-ja, e cila konsiderohet nga shumë kosovarë si një forcë çlirimtare, ka qenë shpesh e paraqitur në media ndërkombëtare dhe në disa raporte si e akuzuar për krime lufte. Ky trajtim ka ndikuar negativisht në perceptimin që shumë kosovarë kanë për Luftën e Kosovës dhe për sakrificat që janë bërë gjatë periudhës së luftës.

Kosovarët që luftuan për çlirimin e atdheut, për shumë njerëz, janë ende heronj që dhanë gjithçka për lirinë e Kosovës. Kjo gjykatë ka ngritur shumë pyetje për drejtësinë dhe për mënyrën se si janë trajtuar ato që konsiderohen si veprime të drejtë për mbrojtjen e popullatës shqiptare nga një regjim gjenocidal.

Kosova si Viktimë e Gjenocidit: UÇK-ja dhe Lufta për Liri si Akti i Mbrojtjes së Popullit

Lufta e Kosovës, për shumë kosovarë, ka qenë një akt mbrojtjeje të drejtpërdrejtë kundër një regjimi që po tentonte të asgjësojë një komb të tërë. UÇK-ja, përkundër akuzave që mund të shtrohen nga disa forca ndërkombëtare, mbetet një simbol i luftës për lirinë dhe të drejtat e njeriut. Ushtarët e UÇK-së nuk ishin kriminelë lufte, por heronj që luftuan për mbrojtjen e jetës, kulturës dhe identitetit të një populli të shtypur. Ata që luftuan për të mbrojtur popullin shqiptar, për shumë kosovarë, janë të pandarë nga ideali i lirisë dhe mbrojtjes së dinjitetit njerëzor.

Gjykata Speciale ka potencialin të shkruajë një histori të re të Kosovës që është e padrejtë dhe e distorsionuar. Ajo mund të përpiqet të minojë kontekstin e luftës për pavarësinë e Kosovës dhe ta paraqesë atë si një luftë të njollosur nga krime lufte, duke e barazuar UÇK-në me agresorin serb. Ky është një rrezik i madh për imazhin dhe të ardhmen e Kosovës si një shtet i pavarur dhe i pranuar në arenën ndërkombëtare.

Krimet Serbe dhe Ndarja e Padrejtë e Pëgjegjësive për Krimet e Luftës

Një nga akuzat më të forta që bëhen ndaj Gjykatës Speciale është se ajo po injoron krimet e Serbisë gjatë Luftës së Kosovës. Masakrat dhe dëbimi i popullsisë civile shqiptare nga ushtria dhe forcat paramilitare serbe janë krime të cilat kanë mbetur të papërpunuara. Dëshmitë dhe dokumentet që provojnë gjenocidin serb duhet të kenë po të njëjtën rëndësi në proceset gjyqësore ndërkombëtare, përndryshe do të krijohet një narrativë tërësisht e pasaktë dhe joparimore. Përpjekja për të krijuar një gjykatë që nuk e trajton këtë padrejtësi është një shkelje e rëndë e historisë dhe një dëm i rëndë për drejtësinë.

Përpjekja për të Barazuar Kriminelin me Viktimën: Pasojat e Krijimit të Gjykatës Speciale

Krijimi i Gjykatës Speciale është parë si një përpjekje për të barazuar viktimën, që ishte populli i Kosovës, me ata që kryen krimet më të tmerrshme gjatë Luftës së Kosovës. Serbia ka kryer një gjenocid të paprecedentë ndaj popullit shqiptar të Kosovës, duke përdorur dhunën, masakrat dhe spastrimin etnik për të shkatërruar jetën e qytetarëve të pafajshëm. Pavarësisht kësaj, ky institucion synon të hetojë dhe të gjykojë anëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK), të cilët u ngritën për të mbrojtur popullin e tyre dhe për të çliruar Kosovën nga një regjim gjenocidal. Barazimi i këtyre dy grupeve është një padrejtësi historike dhe morale që minon të vërtetën për Luftën e Kosovës.

Kritika ndaj Qeverisë së Thaçit: Injorimi i zërave të opozitës dhe të UÇK-së

Qeveria e Hashim Thaçit, e udhëhequr nga Partia Demokratike e Kosovës (PDK), ka marrë vendime që janë kritikuar si një nënshtrim ndaj presionit ndërkombëtar, duke injoruar zërat e opozitës dhe të Vetëvendosjes. Kundërshtimi i LVV-së dhe i Albin Kurtit është shpërfillur në mënyrë të konsiderueshme, duke krijuar ndasi të thella brenda politikës kosovare. Pasojat e këtyre vendimeve janë të ndjeshme edhe sot, pasi shumë qytetarë të Kosovës ndihen të tradhtuar nga klasa politike e asaj kohe, që pranoi themelimin e një gjykate që shpesh i ka nxjerrë në gjyq ata që ishin luftëtarët e lirisë.

Në përfundim, është e qartë se vendimet e vitit 2015, të miratuara nga Qeveria e Hashim Thaçit, kanë pasur pasoja të mëdha për imazhin dhe integritetin e Kosovës. Kjo çështje mbetet e ndërlikuar, por duhet të pranojmë se, përveç faktorit ndërkombëtar, ka pasur edhe gabime të brendshme që mund të ishin shmangur.