Korrupsioni, gjendet aty ku fshihet djalli Edvin Kristaq Rama

Nga Aurel Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike
Korrupsioni është ryshfet ose pranim ryshfeti dhe në këtë mënyrë marrja ose dhënia e një avantazhi të padrejtë në lidhje me punën e dikujt.
***
Korrupsioni është i dënueshëm. Në Kodin Penal, bëhet dallimi midis korrupsionit aktiv dhe atij pasiv:
⦁ Korrupsioni pasiv është kërkesa, marrja ose pranimi i një oferte të një përfitimi të padrejtë (për veten ose të tjerët).
⦁ Korrupsioni aktiv është t’i japësh ose t’i ofrosh dikujt një avantazh të padrejtë.
Rregullat për korrupsionin mbulojnë të gjitha llojet e punësimeve, pozitave dhe detyrave për punëdhënësit dhe klientët publikë dhe privatë.
Dënimi për korrupsion është gjobë ose burgim deri në 5 vjet. Bashkëfajësia dënohet në të njëjtën mënyrë. Korrupsioni i rëndë dënohet me burgim deri në 15 vjet. Nëse korrupsioni ka të bëjë me një shumë prej më shumë se 7,000 euro, ose përfshin autoritete publike si oficerë policie ose persona me përfaqësues të posaçëm publik, veprimi normalisht do të konsiderohet i rëndë.
Çfarë është korrupsioni, shpjegim i thjesht?
Koncepti i korrupsionit në të drejtën penale përfshin ryshfet ose pranimin e ryshfetit në formën e parave, dhuratave ose shërbimeve. Ai nuk është një term i paqartë dhe në kuptimin e tij më të gjerë përfshin gjithashtu ndikimin ndaj të tjerëve për të kryer punën e tyre në një mënyrë të caktuar, e ashtuquajtura shitje e ndikimit.
Çfarë është korrupsioni, për shembull?
Aktivitetet korruptive mund të jenë përvetësimi i drejtpërdrejtë, çmimet e negociuara, lubrifikimi, ryshfeti, falsifikimi i llogarive, skemat piramidale, bërja e gjërave për përfitimin e dikujt dhe më shumë. Vlera e korrupsionit mund të jetë çdo gjë nga “një shishe verë” deri te përvetësimi i miliardave.
Ilustrim: Krye-mafiozi i neveritshëm në Shqipëri, që ka kapur të gjitha pushtetet dhe qëllimi i të cilit është shpopullimi i Shqipërisë (përmes varfërisë), ndarja e Kosovës dhe forcimi i Serbisë naziste-terroriste, ka kërcënuar shqiptarët që të votojnë vetëm kandidatët e sektit të tij “Rilindja” nëse duan të përfitojnë privilegje të ndryshme…
Kryeministri i paligjshëm (nudisti) ka kryer korrupsion të rëndë, i cili në vendet demokratike dënohet me një minimum prej 15 vitesh burg.
Çfarë bën korrupsioni?
Korrupsioni është shenjë e keqqeverisjes dhe ka pasoja të rënda për shoqërinë. Korrupsioni çon në një shpërndarje të zhdrejtë të burimeve dhe krijon mosbesim të madh në sistemin politik. Ryshfetet kanë gjithashtu një kosto të lartë njerëzore pasi shumë njerëz duhet të paguajnë për të marrë shërbimet që u takojnë falas.
Çfarë do të thotë që një vend është i korruptuar?
Korrupsioni është vjedhja e përfitimeve politike, sociale dhe ekonomike nga popullsia. Në vendet e varfra, por jo vetëm atje, korrupsioni krijon varfëri, nepotizëm politik, e bën dikë margjinal nga aspekt social (pra më pak të rëndësishëm-jashtë ndikimit).
Si mund të ndalet korrupsioni?
Është e rëndësishme të njiheni me rreziqet, si dhe ligjet dhe rregulloret përkatëse në lidhje me korrupsionin në vendin ku bëni biznes. Këtu mund të jetë e nevojshme dhe e dobishme të kërkoni ndihmë juridike të jashtme ose të kontaktoni aktorë të tjerë me reputacion të mirë në zonë.