AMANETI I BREZAVE

Kush nderon historinë, krijon ardhmërinë!

Hartë e Atdheut të shqipeve e qepur me fije gjaku: Drenica-Artakolli-Qyqavica!

Nga Bedri Tahiri

Sa herë ndizej zjarri liridashës në Drenicën heroike e përcëllonte edhe Artakollin kryengritës. Një melodi e ndërsjellë. Mbase vetë Orët e Qyqavicës mitike ua kishin përcaktuar fatin e përbashkët. Këtë më së miri e dëshmon historia, e djeshmja dhe e sotmja. Mbase, edhe e ardhmja.

Dhe, përherë tok; në kohën e Azem Galicës, në kohën e Shaban Polluzhës, në kohën e Adem Jasharit.

Të parët tanë historinë e shkruan me gjak dhe na e lanë amanet këtë copë Atdhe, mbushur me varre, me beteja, me ngjarje, me këngë…

Një Atdhe mbushur me Lisa të pamposhtur, që me suksese u përballuan stuhive shkatërrimtare!

Ngjarje e paharruar ka mbetur edhe e marta e zezë e 18 tetorit 1920, kur togu ndëshkues ushtarak serb, i udhëhequr nga krimineli Rashë Pantiqi (i njohur edhe si kapiten Rasha, i cili, që nga vitet 1910-1912, i njihte mirë këto fshatra, ngase kishte lëvizur këndej pari, me hartë në dorë, duke u paraqitur si mysliman i Sanxhakut), pas humbjeve të mëdha në Qyqavicë, nga luftëtarët e Azem Galicës, ndërmori aksionin hakmarrës të quajtur Yrrëfije, ku mblodhi 84 veta nga fshatrat e Artakollit dhe ashtu duarlidhur i pushkatoi, aty ku ditë më parë kishin humbur betejën, në Rogën e Vjedullave në Qyqavicë (sot Vorret e Qyqavicës).

Atë ditë, nga Strofci u vranë 21 veta, në mesin e tyre, katër të familjes së njohur të Bajraktarit të Strofcit (Bajram Hasanit, që ishte i vetmi bajraktar në Artakoll).

Pra, nga kjo derë e njohur atdhetarësh e bujarësh, u pushkatuan tre vëllezër: HASAN BAJRA- HASANI (Luftëtar i shquar, në betejën e Merdarit të vitit 1912 (ku mori një plagë), pastaj në Shkup, në marshimin e kryengritësve të prirë nga i madhi Hasan Prishtina, i akuzuar për vrasjen e popit të Prilluzhës (1917) dhe pjesëtar i zëshëm në Çetën e Azem Galicës), HYSEN BAJRA- HASANI, SELMAN BAJRA- HASANI dhe nipi i tyre ZYMER SEFERI- HASANI.

Ky Lis degëshumë e rrënjëthellë, sot pushon nën Lisin shekullor që përkujdeset si Ogurbardhë në varrezat e Strofcit.

Lisi nën Lis! Apo, më mirë: Lisat nën Lis!

Një amanet trashëguar nëpër breza.

Dhe, këtë amanet historik e mitik, që vath në vesh e kishte bartur Bajrami (djali i Hasanit, bashkëluftëtarit të Azem Galicës), e realizoi  i biri, mësimdhënësi  Kadri Hasani!

Bajrami qe një burrë që nuk ia hante dot qeni shkopin. Valët e jetës e hodhën andej-këndej, por qëndroi vertikalisht. Vetë e kishte përjetuar rrugën e shtruar me hithra të shpërnguljes për në Turqi, por fati e kishte mëshiruar nga shkretëtirat e Anadollit, dhe gjashtë vjet kishte qëndruar në Shkup e pastaj qe kthyer në Kosovë për të rinisur mëkëmbjen.

Ai kishte amanete të shumta, por si lajtmotiv të shndërruar në ideal jetësor kishte NJË: Këta katër burra dhe të dy motrat (njëra në Abri e tjetra në Druar), që po ashtu ishin vrarë nga plumbi i hasmit shekullor (serbit), por edhe të gjithë të vrarët nëpër luftëra e beteja, të mos treteshin në pluhurin e harresës, por të përkujtoheshin, të shënjoheshin, të ringjalleshin…

Kështu, pas më shumë se një shekulli, u vendos kjo Pllakë e përbashkët dhe katër të tjera për secilin varr, me vlera të mëdha historike- kombëtare, që unë po i quaj SHENJA TË SHENJTA! Po i respektuam këto SHENJA TË SHENJTA, kemi respektuar historinë tonë kombëtare qindravjeçare, e cila me luftën e lavdishme të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, kurorëzoi synimet tona ndër breza dhe sollën LIRINË!

Këto Shenja të Shenjta flasin shumë! Këto janë histori e shkuar historisë!

Vallë,  kjo punë e mirë dhe e mbarë, a duhet të reflektojë edhe në ndërgjegjen e atyre që u takon (pushtetarëve) për një Pllakë a Monument përjetësie edhe në vendin e ngjarjes, në Qyqavicë!

Pa koment! Historia mban shënime dhe nuk falë askënd! I papërsëritshmi Hasan Prishtina këshillonte që të ruhemi nga mallkimi i historisë!

Epo nuk thuhet kot: Kush nderon historinë, krijon ardhmërinë!

Të lumtë Kadri Hasani për këtë vepër pavdekësie!

Lavdi e respekt për të gjithë të rënët të asaj dite dhe të të gjitha periudhave historike!

Strofc, 10 janar 2025