15 VITE NGA VDEKJA E TENORIT

Luciano Pavarotti, titani i kulturës pop, “Mbreti i C-ve të larta”

Nga Albert Vataj

Ai nuk është më prej 15 vitesh, por standartet që ai vendosi në fuqinë vokale dhe virtuozitetin interpretues operistik mbetet një sundim i pacënuar.

Luciano Pavarotti, këngëtari italian, kumbimi dhe tingulli i pacenuar i të cilit vendosi një standard për tenorët operistik të epokës së pasluftës, u shua më 6 shtator 2007 në moshën 71-vjeçare, në shtëpinë e tij pranë Modenës, në Italinë veriore.

Ashtu si Enrico Caruso dhe Jenny Lind para tij, z. Pavarotti e shtriu praninë e tij shumë përtej kufijve të operës italiane. Ai u bë një titan i kulturës pop. Miliona e panë atë në televizion dhe gjetën në personalitetin e tij, sharmin fëminor dhe figurën bujare një lidhje unike me një formë arti, me të cilën shumë njerëz kishin vetëm një njohje të atypëratyshme.

Në fillim të karrierës së tij dhe në vitet 1970, ai iu përkushtua me një mendje të vetme karrierës së tij serioze të operës dhe recitalit, duke e vendosur shpejt tingullin e tij të pasur si zëri i madh operistik mashkullor i brezit të tij. Ai ishte dhe mbeti në fronin e “Mbretit të C-ve të larta”.

Nga vitet 1980 ai e zgjeroi ekskluzivitetin e tij në mënyrë eksponenciale me projektet “Tre Tenorët”, në të cilat ai ndau skenën me Plácido Domingo dhe José Carreras, fillimisht në koncerte të lidhura me Kupën e Botës dhe më vonë në turne botëror. Shumica e kritikëve ranë dakord se ishte karizma e zotit Pavarotti që e bëri bashkëpunimin një sukses të tillë. Fenomeni “Tre Tenorët” vetëm sa zgjeroi audiencën e tij tashmë të madhe dhe shiti miliona regjistrime dhe video.

Në fillim të viteve 1990, ai filloi të organizonte koncerte bamirësie të Pavarotti dhe Friends, duke performuar me yje të rock-ut si Elton John, Sting dhe Bono, dhe duke bërë regjistrime nga shfaqjet.

Gjatë gjithë këtyre viteve, megjithë orarin e tij të ngjeshur dhe kërkues, zëri i tij mbeti në gjendje jashtëzakonisht të mirë deri në moshën e mesme.

Koncertet e tij në stadium dhe bashkëpunimet e muzikës pop, i sollën famë përtej asaj që kanë pritur yjet bashkëkohorë të operës. Pavarotti dukej gjithnjë e më i gatshëm të pranonte standardet muzikore për njerëzit e thjeshtë. Në vitet 1980, ai e kishte të vështirë të mësonte role të reja opere apo edhe repertor të ri këngësh për recitalet e tij.

Dhe megjithëse ai planifikoi të kalonte vitet e tij të fundit duke performuar në një turne madhështor lamtumire në mbarë botën. Fatkeqësisht ai arriti të përfundontë vetëm gjysmën e turneve, të cilët i filloi në vitin 2004. Sëmundjet fizike e kufizuan lëvizjen e tij në skenë dhe e detyruan rregullisht të anulonte shfaqjet. Në vitin 1995, kur ai ishte në Operën Metropolitan duke kënduar një nga rolet e tij të preferuar, Tonio në notat e larta të Donizettit “La Fille du Régiment” ndonjëherë nuk përmbushte kriteret bazë të vokalit, e cila u shoqërua me polemika mbi transpozimet në rënie.

Megjithatë, mënyra e tij skenike krejtësisht e natyrshme dhe e mrekullueshme me gjuhën italiane ishin krejtësisht të paprekura. Pavarotti mbeti një i dashur i audiencës së Met deri në pensionimin e tij nga lista e asaj kompanie në vitin 2004, një rast ky i kremtuar me një varg shfaqjesh “Tosca”.

Në fund të viteve 1960 dhe 1970, kur Pavarotti ishte në maksimumin e tij, ai zotëronte një tingull të jashtëzakonshëm për aftësinë e tij për të depërtuar lehtësisht në hapësira të mëdha. Megjithatë ai ishte në gjendje të mbështillte atë tingull të fuqishëm me ngjyra elegante dhe të shkëlqyera. Regjistrimet e tij të repertorit Donizetti janë ende modele të hirit natyror dhe tingullit të pacenuar. Diksioni i qartë italian dhe kuptimi i tij për fuqinë emocionale të fjalëve në muzikë ishin shembullore.