Një Udhëtim në sferat e artit dhe filozofisë nga Jetullah Haliti-Eti në Galerinë e Qytetit të Gjilanit

Shkruan Ilir Muharremi, kritik i artit

Në ambientet  e Galerisë së Qytetit të Gjilanit, ditë më parë u hap një ekspozitë që është më shumë se një grumbull veprash artistike – është një udhëtim në thellësitë e qenies njerëzore dhe në labirintet e mendjes. “Kur flet arti nderohet kombi dhe atdheu” nga Jetullah Haliti-Eti nuk është thjesht një koleksion pikturash dhe skulpturash; është një reflektim dhe një meditacion mbi thelbin e ekzistencës dhe shpirtit, mbështetur nga Drejtoria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit (DKRS).

Ky univers krijues është një rrugëtim nëpërmjet abstraksioneve të cilat jo  vetëm që sfidojnë perceptimet tona, por gjithashtu i japin formë dhe substancë koncepteve të thella mbi qenien. “Embrionet ” janë një alegori për ndarjen e brendshme të qenies njerëzore, një përpjekje për të zbuluar veten në një botë që shpesh është e turbullt dhe e paqartë. Aty ku nisesh pa gjini, rrugëton neutral dhe si i drejt.  Forma abstrakte dhe ngjyrat e përziera krijojnë një dialog të përjetshëm ndërmjet natyrës së brendshme dhe jashtme, duke simbolizuar përpjekjet e pafundme të shpirtit për të depërtuar në thellësitë e vetvetes dhe për të kapur kuptimin e qenies. E Bardh, bluja janë një uragan ngjyror me forma të lakuara dhe të rrumbullakosura, që mund të interpretohen si paraqitje stilistike të fazave të hershme të zhvillimit të jetës. duket si një embrion i përfshirë në një hapësirë që duket si një qelizë ose një membranë amniotike. Ngjyrat e errëta dhe të lehta krijojnë një kontrast që e thekson këtë formë, duke i dhënë asaj një ndjesi të mbylljes dhe mbrojtjes. Piktura tjetër e të së njëjtës temë ka një sfond më të ndritshëm dhe të gjallë, me linja dhe rrjeta të ndërthurura që mund të simbolizojnë proceset biologjike dhe qelizore që ndodhin gjatë zhvillimit embrional. Kjo pikturë ngjall një ndjesi dinamike dhe të gjallë, duke treguar ndoshta fazat e ndryshme të zhvillimit të një embrioni. Piktura e tretë  ngërthen  ngjyra të arta dhe të kuqe që krijojnë një formë qendrore që gjithashtu ngjan me një embrion. Ajo ngjall një ndjesi të ngrohtë dhe të mbrojtjes, sikur të përfaqësonte momentet e para të jetës brenda një ambienti të sigurt dhe ushqyes.

Në “Karbonizimet”, artisti zbulon realitetin e shpërbërjes dhe transformimit, duke krijuar një pasqyrë të pasigurisë dhe traumave që përshkojnë shpirtin kolektiv. Forma të deformuara dhe të karbonizuara janë metafora për pasojat e dhunshme të jetës dhe shkatërrimit që përndjekin mendjen dhe shpirtin njerëzor. Ky cikël është një reflektim mbi ecurinë e natyrshme të shkatërrimit dhe riformësimit, një ndihmë për të kuptuar sesi tronditjet dhe transformimet e jetës ndihmojnë në formësimin e qenies dhe identitetit.

“Trekëndëshi i Bermudës” shpreh një përpjekje për të kuptuar misteret e ekzistencës, një hapësirë ku çdo hap është një mundësi për të humbur dhe për të kërkuar. Ky trekëndësh është një alegori për përpjekjet e pafundme të njeriut për të zbuluar dhe kuptuar më shumë rreth natyrës së realitetit dhe ekzistencës, në një botë që është përherë e mbushur me enigma dhe sfida.

Në “Homazhin e Jezus Krishtit”, artisti eksploron dimensionet e shpirtit dhe besimit, duke ofruar një vizion të thellë mbi lidhjen e njeriut me të pavdekshmen dhe transcendentin. Ky portret është një përpjekje për të kapur dhe shprehur shpirtin e besimit dhe përkushtimit, duke ofruar një përmirësim të thellë në kuptimin e lidhjes së individit me të pavdekshmen.

“Dritarja Artistike” është një simfoni e poetikës dhe filozofisë, ku duar që përshëndesin njëra-tjetrën janë një alegori e fuqisë transformuese të artit. Kur arti hyn në hapësirë, ai nuk eklipsohet nga asgjë tjetër; ai ndriçon dhe transformon realitetin, duke krijuar një ambient të mbushur me dritë dhe kreativitet që reflekton thellësitë e shpirtit.

“Portreti Tragjik” është një meditacion mbi dhimbjen dhe vuajtjen njerëzore, një pasqyrë e ndjeshmërisë që shfaq sfidat dhe dhimbjet më të thella të individëve. Në të njëjtën kohë, peizazhet e vizatuara nga lartësia ofrojnë një perspektivë sublime mbi botën, duke theksuar lidhjen e përjetshme ndërmjet njeriut dhe natyrës, dhe ndikimin që ky realitet ka mbi jetën tonë.

“Rrënjët e Shpirtit” është një eksplorim i pasur dhe i shumëdimensional i artit që nxit mendimin dhe ndjenjat më të thella. Është një mundësi për të hyrë në thellësitë e shpirtit dhe mendjes, për të reflektuar mbi historinë dhe përvojat që ndihmojnë në formësimin e identitetit tonë si individë dhe si shoqëri. Skulpturat, të ringjallura nga gurët e lashtë me formë të ndryshme tregojnë stilin e veçantë në skulpturë dhe stilizim të thellë.

Në këtë ekspozitë, arti i Jetullah Haliti-Eti është një reflektim mbi thelbin e qenies dhe mbi ndihmën që artin mund të ofrojë në ndriçimin e natyrës njerëzore, në përpjekjen për të kapur dhe për të përjetuar thellësitë e mendjes dhe shpirtit në një botë që është përherë e mbushur me mistere dhe enigma.

Në ekspozitë u shfaq edhe një film i punuar nga Klodi Kadillari e cila kishte trajtuar jetën e artistit Eti.

Ekspozita do të mbyllet të premten.