MALL PËR STATUJËN E NJË SHPIRTI TË MADH…
Nga Visar Zhiti
Ja, që ndodh të të marrë malli dhe për një statujë. Dhe shkon ta shohësh atë, edhe nëse dita është e ftohtë apo me shi. Aq më bukur!
Donim të shkonim patjetër te Gëtja, kështu po thoshim, në Lincoln Park në Chicago dhe s’ishte ndonjë datë jubilare e Tij, ishte një ditë jona, që kishte nevojë për forcë…
Sa heroike është shtatorja e poetit dhe filozofit të famshëm gjerman John Wolfgang von Goethe, – po vazhdonim të thoshim. – Vepër e skulptorit gjerman
Herman Hahn (1868–1944), profesor nga Mynihu. Ai paraqiti pamjen e fuqishme të një të riu, që të nëpërmend perënditë antike greke, me një shqiponjë në gju, që simbolizon “Mbërritjen në Olimp”. Kritikët nuk e miratuar në fillim monumentin në ChicagoTribune, por njeri nga gjyqtarët e jurisë, Karl Bitter, e mbrojti me zjarr. Se shtatorja është e shpirtit të Gëtes, kurse në murin e piedestelit është dhe basoreliefi i portretit të tij dhe një varg nga kryevepra e të gjitha kohërave, “Fausti”.
Statuja masive tetëmbëdhjetë këmbë e gjatë peshon tetëdhjetë tonë, lexojmë. Ka 1 shekull e 10 vjet që qëndron aty. E goditi një rrufé në këmbën e majtë aty nga mesi i shekullit të kaluar. Goditen jo vetëm poetët, por dhe statujat e tyre ndonjëherë, madje dhe më shumë. Distrikti i Parkut të Çikagos e hoqi statujën, ribëri këmbën… se edhe statujat ecin… Ja, po vinte drejt nesh.
E shikoja me vështrim bronzi dhe m’u kujtua një elegji e Gëtes, ndër më të bukurat në botë, që ka një histori të njohur, por dhe përkthimi i saj nga unë ka një histori, është thjesht e imja, e kam treguar në burgologjinë time “Rrugêt e ferrit”.
Po e risjell këtu nga malli për statujën…
- V. GËTE
ELEGJI E MARIENBADIT
Një mundim zemre rritet brenda meje
Për atë që është e shenjtë e nuk shprehet.
Ja e pakapashmja në jetë të jetëve,
Ta lësh veten prej çastit të rrëmbehet.
Oh, ç’gjë hyjnore! Unë këtë e di,
E ndjej me gjithë shpirt kur pranë saj rri.
Ç’vështrim plot rreze sa ditën e mahnisin
Dhe frymë e saj prej flladesh pranverore
Si akull të zi e shkrijnë egoizmin.
Mbyllen brenda në varre dimërore
Sqima, kokëfortësia e kota famë
E s’kthehen më – atë e kam pranë.
Zëri i saj sikur më pëshpërit:
Jeta dhuron orët, orët nëpër botë.
Për të nesërmen s’ka parashikim
E shqetësimi për të djeshmen është i kotë.
E në i trembësha muzgut që vjen pas,
Ja, dielli perëndon gjithë ndjenja, buzagas.
Vështroje si unë çastin drejt në sy,
Shpejt dhe lehtë me mendje të gëzuar.
I gjallë dhe mirënjohës derdhu te ay
Në punë dhe harè përherë i dashuruar.
Kudo qofsh, prej teje fryftë fëmijëri,
Atëhere s’të mposht dot, jo, asnjeri.
Dhe e kuptova – kështu fole ti.
Çastin si një zog me flatra ere
Në gjirin e jetës e futi një Hyjni.
I zgjedhur i çastit je veç pranë teje.
Oh, thirrje e ndarjes bëhet ankth në eshtra,
E ç’dobi pata nga ato të lartat shkenca?!
Tani jam larg dhe larg pa asnjë punë,
Ç’të bëj me kohën time unë pa ty?
Ka gjëra të bukura shumë, shumë,
Do hedhur barra që s’më hyn në sy.
Një brengë vdekje më gllabëron, më tund.
Rrugëdalje s’ka e lotët s’paskan fund.
————————————-
Në shqip nga Visar Zhiti
