Bisedë me znj. Valbona Tolve e cila eshtë në vijën e parë të Frontit të Luftës kundër koronavirust në Amerikë

Shqetësimi më i madh imi është që ne nuk kemi “personal protective equipment” për tu ruajtur nga infektimi me këtë virus. Nuk kemi as maska. Shqetisimi tjetër është se spitalet nuk janë në gjendje t’i ndihmojnë dhe të kujdesen pë të gjitë këta pacientë të infektuar.

Znj.Tolve punon në dy qendra të mëdha spitalore në New York të cilat kujdesen për pacientë që janë testuar me COVID-19.

Në këtë kohë pandemike që po kalojmë cila është detyra juaj në spital për t’i shërbyer popullit amerikan?

Unë jam infermiere. Unë punoj në departamentin e Kardiologjise, Montefiore Medical Center në Bronx si dhe në Good Samaritan Hospital në Suffern, NY në Telemetry Unit dhe tani kujdesemi për pacientë që janë testuar për COVID-19.

Në MMC unë punoj në një klinikë. Aty ne shikojmë pacientë që kanë probleme me zemrën.

Unë assistoj me nuclear stress tests dhe echo stress test. Mbledhje ka përditë, dhe nuk e dimë se çfarë e nesërmja do të sjellë. Ka shumë të ngjarë që të na lëvizin në spital ku ka më shumë nevojë për infermierë e doktorë, sepse numri i pacientëve të infektuar rritet çdo ditë.

Cili është shqetësimi juaj kryesor si infermiere kur ndodheni pranë pacientëve tuaj?

Si u ndjetë kur ju dhanë detyrën se ju do të jeni në vijën e parë të Frontit të Luftës?

Manaxherja ime më dërgoi një tekst mesazh për të më njoftuar. Të them të drejtën u trondita, po pastaj mendova, rreziku është gjithandej tashmë i përhapur dhe njerëzit kanë nevojë më shumë se kurrë për ne.

Si nënë dhe si bashkëshorte keni frikë se mos e merrni nga të sëmurët këtë virus vdekjeprurës?

Frika është, po kur je në vrullin e punës e harron dhe frikën. Të gjithë që punojnë në fushën e mjekësisë në këtë kohë apo në një tjetër ekspozohen me viruse e bakterie të rrezikshme. Infermieret që janë shtatzanë, ose kane probleme të tjera shendëtsore nuk kujdesen për pacientë të infektuar me COVID-19. Në fund gjërat janë në dorën e Zotit, po kujdesi për të ruajtur veten është për të pasur të gjitha pajisjet e nevojshme që tani për tani nuk i kemi në dispozicion. Mua më është dhënë vetëm një maskë N 95 që e kam mbajtur të veshur për 13 orë rresht pa e hequr nga fytyra.

Ju keni 3 fëmijë kush kujdeset për ata në këtë kohë lufte?

Për fëmijët kujdeset burri, ai punon nga shtëpia gjatë kësaj kohe.

Si mendoni për gjendjen e Shqipërisë parë me syrin tuaj si shqiptare, por dhe si infermiere?

Më vjen shumë keq për shqiptarët që janë në Shqipëri. Fati i mire i shqiptaëve është se janë popull i ri relativisht me moshë, dhe uroj që si popull ta kalojë më kollaj, me më pak fatalitete se Italia qe e ka popullsinë më të vjetër në botë. Nuk ka ilaç për ta kuruar pacientin për këtë virus, dhe nuk mund te them se ne kemi ilace e ata s’kane, po këtu në Amerikë njerëzit kanë mundësi nga ana mjekësore të marrin ndihmë qe ta kapërcejnë këtë virus. Nuk e kam të qartë se çfarë mjekimi po marrin njerëzit e infektuar në Shqipëri kur kanë probleme me frymëmarrjen.

Mendoni se ky virus do të zhduket së shpejti?

Unë personalisht mendoj se ky virus mund të zgjasë dhe një vit. Njerëzit nuk mund t’i mbash të izoluar tërësisht për muaj me radhë. Është e pamudur po ashtu dhe perspektiva e anës së ekonomisë. Nëse do ketë lëvizje të njerëzve do të ketë infektime. Ideja është që të ketë sa më pak humbje jete nga ky virus. Prandaj New Yorku është mobilizuar nën drejtimin e Governor Cuomo të ndërtojë spitale dhe qendra testimi, që kush ka nevojë për ndihmë mjekësore ta ketë atë mundësi.

Cilat janë disa nga këshillat tuaja rreth kësaj epidemie si punonjëse e shëndetsisë?

Duket qesharake, por sapuni është armiku numër një i këtij virusi. Lani duartë me sapun për

20 sekonda. Mos tështini në duar, përdorni një facoletë. Hani ushqime të freskta të pasura me vitamin C. Hapni dritaret dhe ajrosni shtëpitë. Praktikoni distancim social për të mbrojtur njerëzit që janë më të dobët nga shendeti. Shpresoj se kjo marrëzi do të marri fund së shpejti, dhe nëse prapë do të ketë raste në të ardhmen, mbasi kaosi do të kalojë, nuk do të mbulohen nga media si tani…

Si i ngjitët shkallët e karrierës për të arritur këtë sukses në Amerikë?

Gjërat e mira nuk vijnë kollaj në jetë. Çelësi ka qenë të mos heq dorë nga ëndrrat e mia dhe të punoja me gjitë forcën e shpirtit për t’i realizuar. Fati im ka qenë se kam nje mama të mrekullueshme, që më ka mbështetur në çdo hap timim, që ka sakrifikuar cdo gjë për të më parë jo vetëm mua por dhe motrën time të dilnim në dritë.

Unë këtu në Amerikë kam diplomën BA në Literaturë Angleze, BSN në infermieri dhe MSN në Nursing Administration. Ka qenë dashuria për shkollen dhe librin që ka filluar që kur kemi qenë fëmijë nga babai im, që unë të kem këtë vullnet për edukim dhe shkollim.

E kishit ëndërr të punonit në shëndëtësi?

Faktikisht kjo ka qenë ëndrra e mamit tim. Gjithashtu dhe specialiteti i kardiologjisë ka qenë rekomandim i saj. Që të vogël ajo më ka shtyrë të studioj biologji dhe më thoshte te bëhesha veterinere që të kujdesesha për qenin tim se përherë kam pasur dashuri për kafshët. Po ajo ka qenë në gjendje të ma kuptoj personalitetin dhe karakterin, sepse fusha në të cilën unë punoj me jep shumë kënaqësi dhe sadisfaksion nga ana profesionale. Jam përherë e lumtur kur jam në gjendje t’i njihmoj njerëzit që kanë nevojë, dhe e bëj këtë me gjithë zemër.

Ju jeni e bija e dy intelektualëve të nderuar, profesores në universitet në Shqipëri dhe Amerikë Afërdita Ishmaku si dhe e mësuesit të matematikës dhe drejtorit të gjimnazit “50 Vjetori” në Tiranë Myfit Ishmaku. Si do ta kujtoni të ndjerin babain tuaj të cilin e vranë në kohën e demokracisë, post diktaturë duke u lënë ju në moshë të vogël?

Babin e kam dashur shumë, dhe megjithëse kanë kaluar kaq shumë vjet, prapë më mbushen sytë me lot kur e kujtoj. Kanë qenë kohë shumë të vështira për familjen time.

Babai im ishte njeri i përsosur, i dashur, i dhimbsur, zemërgjerë, intelektual që e donte shumë kulturën dhe Shqipërinë.

Çdo hap që kam bërë në jetë përherë e kam pasur babain tim në mendje si udhërrëfyes.

Babai im do ishte krenar për mua, siç jam unë krenare që jam vajza e Tij, për jetën time, për çfarë kam realizuar në jetë, Ai na shikon nga lart si Ëngjëll mbrojtës.

Mbasi babai im u vra, më 24 Janar të vitit 1994, ka qenë mamaja jonë ajo që me një forcë të jashtëzakonshme na rriti dhe na edukoi me të gjitha parimet e babait tonë.

Kur ishim të vogla babi na thoshte: “Nëse bëheni të zonjat sa gjysma e mamit, do t’ia dilni në jetë”. Dhe vërtetë ajo është nje grua shumë e zonja, megjithëse fati e la të ve me dy fëmjë të vegjël në atë Shqipëri të rrëmujës dhe të luftës.

Faleminderit znj.Tolve dhe ju urojmë shëndet në këtë kohë pandemike!

Bisedoi Keze Kozeta Zylo, gazetare, shkrimtare

25 Mars, 2020

New York