Albert Vataj: Fikja e një ylli që shpërthen në shkëlqimime malli Vdekja e Lasgush Poradecit, çapitja e një hapi që ndalon, fikja e një ylli që shpërthen në shkëlqimime malli

Nga Albert Vataj

Ai, Lasgush Poradeci, nuk është prej kaq vitesh në të jetshmit e kësobote. Por poezia e tij, shpirti i dlirë e këndimtar i një zemre andshmërie, vijon të ledhatojë valët e liqenit të mallshëm të Pogradecit, atij mëtimi të urtë që flinte në ëndjen e poetit dhe zgjohej në tamëltimin e vargjeve e epjen joshëse të syve të tij të ujtë e zemrën trazimtare.

Dhe erdhi ajo ditë nëntori, për të kumtuar një mort dhe për të nënshtruar një zëshmëri zjarrmëtare, duke e mëtuar vdekshmërinë si një cytje përnga një tjetër dimension, si një hop për nga një tjetër gjëmimshmëri përjetimi. Behu te pragu fjala që u ngri në buzë, plazmoi në caqe përjetësie, atje tej në yjësi, atje ku shpirti i tij e mbrujti me fjalë dhe vargëzim gjithmonshmërinë e një zemre që e mat gjithësinë me hapa ndjenjash, me çapitje drithëruese trupash që frymojnë në ajrin e kujtimeve si zogj.

Më 12 nëntor të vitit 1987, ajo ditë e cergët e prushit të valëve, gatitej për një cak të mbarimtë fluturimi shpirti që shtegtoi me zjarret dhe këndoi me dëshirimet, e shtrinte pikëllimin e vet me rrëke lotësh dhe zjarmim dhimbjeje. Lajmësit vinin me erën dhe ngrinin me ecjen e mbetur në eter.

Kish vdekur Lasgushi, ishte dhënë dorzan trishitmit ajo prehje e prehërt e mallit dhe kujtimeve.

U bë lajmës kjo gjam që pikoi me retë dhe rrugëtoi me ajrin e ftohtë e kërciti në hapin prej bryme të atij zgjimi terratues, atij mëtimi që ligështon e pikëllon, atij kumtimi që me ndalimin e frymimit të gjoksit, që u ngop me hyjni poezie dhe ndijimi.

Ishte shuar kështu poeti 35 vite të shkuara, si dje moti ish zemëruar e qielli ish ngrysur në gërmushjet gri, kishte reshtur së pluskuari në trokth ai kraharor zjarresh në moshën 88-vjeçare. Shuar kish kënga, këputur ish cicërimi kishte liriku i valëve të liqenit, dashnori i përjetshëm i aventurave zjarrmëtare.

Vdekja e Lasgush Poradecit ishte ndalimi i kohës. Vdekja e Poradecit, ishte vdekja e poetit, fikja e një ylli, ishte ngjarje e galaktikës së shpirtit të botës, i cili jepej në çdo frymim e çdo mëtim.

Vdekja e poetit, nuk përngjason me asnjë tjetër vdekje. Ajo është vetanake sepse gjithçka përkundrull këtij ndalimi ka reshtur së frymuari. Ka ngrirë rrëkaja e strehëve, ka ndalur zogu këndimin, gjethet dhe degët, trishtueshëm kalërojnë kortezhit të stinës dhe thyerjes së një drite.

Gjithçka më pas rrugëton pa të, pa kreshtën jehuese të atij kumbimi shpirti që gjemoi hovshëm në atë gjoks që e shterroi mosha por jo zjarri.

Hapat e hedhur drojshëm dhe pëshpërima e i një zemre që gatitej për trokun e fundit, i viheshin nga pas asaj hijeje që ndiqte trupin e tij të shndërruar në ajër. Ai do të thyhej siç zgjedh një valë të thërmohet në gjurmën që la në rërën e grishur nga etja. Ai do t’i mungonte valëve të liqenit, aq sa do ta pikëllojë zemrën flakatare të dëshirimit. Ai do t’i kthente shpinën gjithçkasë që nuk donte të pranonte asnjë ndarje zemërthyese, siç ishte ajo e poetit.

Të gjithë zgjedhin të ikin, por ai kërkoi dhe la më shumë se aq, la një shtjellë të errët mungimi. Qyteti, njerëzit, liqeni, valët, qielli, retë, era, gjethet, çapitja e hapave, krejt do të mbeten të nderura në kujtesën e kohës si qiej të zbrazur nga fluturimet.

Ai, poeti, Lasgush Poradeci, u këput bashkë me gjethen e fundit dhe iku me valën e liqenit, tej, atje kur asnjë ikje nuk mbërrin dot. Iku për të mbetur tek ne, fjalë gatuara me përjetim dhe prush, poezi e mbrujtur me andje e andërrim, dëshirim e dehje. Poeti i ajrit dhe ledhatimeve i ishte dorëzuar dritës së hyjshme të amshimit, duke mbetur shkëndi në kujtesë që sot ndez mall dhe qiri. Përjetësia i qoft prehër atij shpirti, poezia i’u bëftë prehër çdo zemre që u prush e çdo andje që ju blatua asaj që ai mëkoi.