Diplomacia, një nga armët e Gjergj Kastrioti-Skënderbeu në përballjen me osmanët

Përgatiti: Albert Vataj

Plot 560 vite më parë një dokument i datës 14 dhjetor të vitit 1464, që ruhet në arkiva të Republikës së Venedikut, hedhë dritë për hamendjet e përkohshme të Republikës së Venedikut, dhe Dukatit të Milanos për tu bërë shok i luftërave të Gjergj Kastriotit-Skënderbeut. Dokumenti në fjalë zotëron vlera të llojllojshme, meqë provon për të dëshmuar se sa ishte gatishmëria luftarake evropiane pas vdekjes së Enea Silvio Piccolomini (Papa Pius II, 1458-1464), përball fitoreve gjithnjë e më të mëdha të sulltan Mehmetit II-Pushtuesit, i cili vite më parë kishte pushtuar despotatin e Rashës (Serbisë, 1459), dhe mbretërinë e Bosnjës (1463), huajtet sa më lart nga HAZU, Annali Veneti, publikuar nga Jahja Drançolli.

Ngjarjet e 14 dhjetorit 1464 dhe dokumenti i ruajtur në arkivat e Republikës së Venedikut japin një dritare të çmuar mbi sfidat dhe mundësitë me të cilat përballej Gjergj Kastrioti-Skënderbeu në përpjekjet e tij për të ruajtur sovranitetin e Arbërit dhe për të bashkuar Evropën kundër rrezikut osman.

Dokumenti tregon se Republika e Venedikut dhe Dukati i Milanos po shqyrtonin mundësinë për të bashkëpunuar me Skënderbeun. Kjo tregon jo vetëm rëndësinë strategjike të Shqipërisë dhe liderit të saj, por edhe kompleksitetin e politikës italiane, ku fuqitë e ndryshme shpesh kishin qëllime të kundërta.

Venediku, një fuqi tregtare me interesa të përhapura në Mesdhe, shpesh hezitonte të angazhohej hapur kundër osmanëve, meqë kishte interesa ekonomike për të mbrojtur. Megjithatë, kërcënimi i Mehmetit II dhe ambiciet e tij për të zgjeruar Perandorinë Osmane drejt Evropës detyruan shtetet italiane të rimendonin qëndrimet e tyre.

Papa Pius II kishte qenë një mbështetës i fuqishëm i kryqëzatës kundër osmanëve dhe një aleat i rëndësishëm për Skënderbeun. Vdekja e tij në vitin 1464 ishte një goditje e rëndë për përpjekjet për të bashkuar Evropën në një luftë të përbashkët.

Pas vdekjes së tij, fuqitë evropiane u gjetën të përçara dhe të pavendosura, duke e lënë Skënderbeun të përballej pothuajse i vetëm me Perandorinë Osmane. Kjo e bëri situatën e tij strategjike edhe më të vështirë.

Mehmet Pushtuesi, pas marrjes së Kostandinopojës në 1453, vazhdoi fushatat e tij ushtarake në Ballkan, duke pushtuar Rashën (Serbinë) në 1459 dhe Bosnjën në 1463. Këto fitore i dhanë atij kontroll të gjerë mbi Ballkanin dhe e bënë një kërcënim madhor për Evropën.

Shqipëria ishte një pikë strategjike në këtë betejë, dhe Skënderbeu përfaqësonte një pengesë të madhe për ambiciet e Mehmetit II. Për këtë arsye, sulmet osmane ndaj Arbërit ishin të vazhdueshme dhe të pamëshirshme.

Ai tregon se si fuqitë italiane, megjithëse të përçara dhe të pasigurta, po shqyrtonin seriozisht mbështetjen ndaj Skënderbeut si një mënyrë për të ndaluar përparimin osman.

Ai ilustron aftësinë e Skënderbeut për të përdorur diplomacinë në mënyrë efektive për të kërkuar mbështetje, duke kombinuar fuqinë ushtarake me një strategji të menduar mirë diplomatike.

Ky moment historik mbart një mësim të rëndësishëm për bashkëpunimin ndërkombëtar dhe sfidat e përballjes me kërcënime globale. Kjo periudhë e historisë shqiptare dhe evropiane është një dëshmi e kompleksitetit të politikës ndërkombëtare dhe të guximit të Gjergj Kastriotit për të mbrojtur lirinë dhe identitetin e kombit të tij përballë një fuqie shumë më të madhe.